Açıklama
Adını familyası olan çarkıfelekgillerden alan çarkıfelek çiçeği, bir diğer bilinen adı ile Passiflora, çark şekline benzeyen çiçekleri sebebi ile bu adı almıştır. Bitkiyi Saat Çiçeği olarak bilenler de vardır. Anayurdu Tropikal Amerika olan bu bitki, çarkıfelekgiller familyasının örnek bitkisidir. Çiçeğin Tropikal Amerika’dan dünyaya yayılmış 400 kadar bilinen türü vardır.
İspanyol kaşifler Peru ve Brezilya yerlilerinden bitkinin teskin edici olarak kullanıldığını öğrendikten sonra bitkiyi İspanya’ya götürmüşler ve Çarkıfelek bitkisi oradan bütün Avrupa’ya teskin edici bir bitki olarak yayılmış. İşin enteresan tarafı ise Tropikal Amerika’da doğmasına rağmen Amerika, bitkinin teskin edici özelliğini Avrupa’dan sonra öğrenmiş.
Passiflora bitkisinin en önemli türleri şunlardır;
- Passifloracaerulea (mavi çiçekli çarkıfelek)
- Passiflora x alatocaerulea (melez çarkıfelek)
- Passifloraedulis (aşk meyvesi)
Çarkıfelek Bitkisi Nasıl Yetiştirilir?
Şarmaşık gibi dolanarak yetişen otsu veya ağaçsı sarmaşıklar olan çarkıfelek bitkisinin yaz boyu açan gösterişli çiçekleri vardır. Bu çiçekler erguvani, pembe ya da kırmızı renkte olan iri yapılı çiçeklerdir. Sarmaşık yapısı özellikle kötü görünümlü binaların duvarlarının kurtarıcısı olmuştur. Ülkemizde bazı yerlerde süs bitkisi olarak kimi türleri yetiştirilmekte olan çarkıfelek bitkisinin yetiştirilme koşulları şu şekildedir;
-
Passiflora nerede yetişir sorusunun iki türlü cevabı vardır. Birincisi saksı ve bahçelerde yetiştirilir. İkincisi ise gölgeli ve nemli duvar diplerinde yetiştirilir.
- Passiflora güneş sever. Bahçelerin ve evin en çok güneş alan yerinde passiflora bitkiniz için bir yer açabilirsiniz. Ilıman iklimlerde yetiştirilmesi uygundur.
- Passiflora çok toprak ayırmaz. Nemli ve iyi drene edilen topraklar tercihidir ancak başka türlü topraklarda da kolayca yetişebilir ancak kireçten çok hoşlanmaz.
- Verimli topraklarda hızlı bir şekilde çiçeklenir. Eğer çiçeklenmeyi artırmak istiyorsanız toprağı beslemeniz gerekmektedir.
- Yaz aylarında çiçek açan ve kış aylarına doğru bu çiçekleri döken passiflora, çiçeklenme döneminde daha fazla suya ihtiyaç duyar. Kış aylarında yapılan sulamada çeşmeden alınan suyun oda sıcaklığında dinlendirilerek kullanılması önerilir.
-
Çarkıfelek bitkisinin içerdiği maddeler şunlardır:
-
Alkoloidler, kumarin, glukoz, harmalol, maltol, rafinoz, scopoletin, steroller, viteksin, apijenin, flavonoidler, reçine, harman alkoloidleri (passiflorine, aribine, loturine, yageine), saponaretin, stigmasterol, sükroz, karbonhidratlar, fruktoz, harmalin, harmin, orientin, saponarin, sitosterol, ve ambeliferon.
- Soğuk kış aylarında olumsuz hava koşullarından korunmalıdır. Kısa süreli donlarda hayatta kalmayı başarabilir ancak bir süre sonra yaşamsal faaliyetleri durma noktasına gelir.
- Tohum veya gövde çeliği ile çoğaltılır. Gövde çeliği ile çiçek çoğaltma hakkında detaylı bilgi için çiçek çoğaltma yöntemleri yazımıza göz atabilirsiniz.
-
Passiflora Bitkisi Faydaları
-
Passiflora çiçeği faydaları saymakla bitmez. Bitkinin bazı türlerinin meyveleri çiğ olarak yenebildiği gibi, içki ve şerbet yapımında da bu bitkiden yararlanılır. Zehir ve insan bedenine zararlı olabilecek maddeler içermeyen çarkıfelek bitkisi, güvenle kullanılarak şu tıbbi etkileri sağlar:
- Passiflora yaşanan gerginlik ve endişelilik hallerini gidermeye yardımcı olur. Anksiyete durumlarında kullanılabilir.
- Bedene sakinlik verir ve sinirleri yatıştırır.
- Uyku problemi çekenler kullandıklarında sinirsel ve kronik uykusuzlukların giderilmesinde etkili bir çözüm sunar.
- Parkinson hastalığı ve histeri gibi durumlarda görülen sinirsel nöbetleri giderir.
- Zona hastalığı gibi sinir ağrılarında yatıştırıcı etki eder.
- Sancılı adet dönemlerinde ağrıların azalmasına yardımcı olur.
- Sadece bedeni değil zihni de yatıştırıcı etkisi vardır.
-
Passiflora Nasıl Kullanılır?
-
Bütün böyle durumlar için ilkbahar sonu ile yaz ortası arasında bitkinin çiçek açmamış ya da çiçekleri olgunlaşıp meyveye dönüşmüş dallarından toplanan yaprakları, gölge ve havadar bir yerde kurutulur ve infüzyonu hazırlanır:
-
1 tatlı kaşığı kuru yaprak üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek 15 dakika süreyle demlendirilir. Uykusuzluğu gidermek için, akşamları yatmadan önce bu infüzyondan bir bardak, rahatlama sağlanması ve diğer şikayetlerin giderilmesi için istendiği zaman alınmak üzere günde iki bardak içilir.
-
Meyve olarak da yenebilen, her yıl haziranın 15’inde olgunlaşan ve ömrü sadece bir ay olan bu bitkinin diğer meyvelerden aslında çok bir farkı yok. Tıpkı erik ya da kiraz gibi her an yemek mümkün. Sadece rahatlatma özelliği bulunan ve hiçbir yan etkisi olmayan passiflora çiçeği meyvesinin, dikkat edilmesi gereken tek özelliği; bir gün içerisinde iki taneden fazla tüketilmemesidir.
-
Çarkıfelek çiçeği yani passifloranın meyvesinde C, B1, B2, B5 vitaminleri; kalsiyum ve fosfor gibi maddeler bulunmaktadır. Aynı zamanda bu meyve protein açısından da oldukça zengindir.
-
Çarkıfelek çiçeği fiyatı 40 TL’den başlayarak 80 – 100 TL’ye kadar çıkabilir. Ancak tohum fiyatları çok daha uygundur. Ancak bitkinin tohumlarının kabukları oldukça serttir. Bu da onun çimlenmesini zorlaştırabilir.
-
Passiflora Nasıl Kullanılır?
-
Bütün böyle durumlar için ilkbahar sonu ile yaz ortası arasında bitkinin çiçek açmamış ya da çiçekleri olgunlaşıp meyveye dönüşmüş dallarından toplanan yaprakları, gölge ve havadar bir yerde kurutulur ve infüzyonu hazırlanır:
-
1 tatlı kaşığı kuru yaprak üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek 15 dakika süreyle demlendirilir. Uykusuzluğu gidermek için, akşamları yatmadan önce bu infüzyondan bir bardak, rahatlama sağlanması ve diğer şikayetlerin giderilmesi için istendiği zaman alınmak üzere günde iki bardak içilir.
-
Meyve olarak da yenebilen, her yıl haziranın 15’inde olgunlaşan ve ömrü sadece bir ay olan bu bitkinin diğer meyvelerden aslında çok bir farkı yok. Tıpkı erik ya da kiraz gibi her an yemek mümkün. Sadece rahatlatma özelliği bulunan ve hiçbir yan etkisi olmayan passiflora çiçeği meyvesinin, dikkat edilmesi gereken tek özelliği; bir gün içerisinde iki taneden fazla tüketilmemesidir.
-
Çarkıfelek çiçeği yani passifloranın meyvesinde C, B1, B2, B5 vitaminleri; kalsiyum ve fosfor gibi maddeler bulunmaktadır. Aynı zamanda bu meyve protein açısından da oldukça zengindir.
-
Çarkıfelek çiçeği fiyatı 40 TL’den başlayarak 80 – 100 TL’ye kadar çıkabilir. Ancak tohum fiyatları çok daha uygundur. Ancak bitkinin tohumlarının kabukları oldukça serttir. Bu da onun çimlenmesini zorlaştırabilir.
Henüz inceleme yok.