üvez yaprağı

Açıklama

Üvezin Diğer İsimleri : Sorbus, Common service tree, Sorbier

Botanik Bilgi : Gülgiller familyasından; 5-10 metre yüksekliğinde, Mayıs-Haziran ayında beyaz renkli çiçekler açan ve kışın yaprağını döken bir ağaçtır. Yaprakları 7-11 çift yaprakçığa parçalanmıştır. Meyveleri küre veya armut seklinde, yeşilimsi sarı veya kırmızımsı-esmer renkli olup, buruk lezzettedir. Türkiye’de 11 kadar üvez türü bulunur. Sarbus aucuparia türü kus üvezi olarak bilinir ve Kuzey Anadolu’da yaygındır. Sorbus domestica türü (üvez) Karadeniz bölgesinde tabiî olarak yayılış gösterdiği gibi meyveleri için birçok bölgede yetiştirilir.

Yetiştirildiği Yerler : Marmara ve Karadeniz bölgesi.

Bilinen Bileşimi : Meyveleri parasorbinik asit, malik asit, sekerler (sorbos) sorbitanik asit, pectin karotensid ve vitamin C ihtiva eder.

Üvez meyvesi her zaman bulunmadığından çoğunlukla yapraklarıda şifa niyetine çay gibi kullanılır.

Üvez Yaprağının Faydaları : 

Şeker hastaları rejimi için iyi bir tatlandırıcıdır.

Kan şekerini düşürme özelliğine sahiptir.

İdrar söktürücü, regl kolaylaştırıcı etkilere sahiptir.

İshale iyi gelir.Kabızlığı önler.

Tansiyonu düşürür.

Balgam söktürücüdür.

Öksürüğe iyi gelir.

Üvez Çayı Nasıl Hazırlanır?Kurutulmuş yaparakları kullanabilirsiniz.Bir tatlıkurutulmuş yaprak bir cezve kaynamış uya eklenerek 2 dakika kısık ateşte kaynatılıp süzülerek ılık şekilde içilir.Aşırı dozda kullanmamaya özen gösteriniz.Düzenli ilaç kullananlar,hamileler,emzikli anneler ve  sürekli hastalar doktor kontrolünde kullanmalıdır.

Üvez Meyvesinin Kullanım Şekli : Meyveler C vitaminince zengin olduğu için onlardan şurup ve ekstraktları hazırlanarak kullanılabilir.

Üvez, gülgiller familyasının en minnoş üyelerinden biri. Kışın yapraklarını döken, boyu 25 metreye kadar çıkabilen türleri olduğu söylense de ülkemizde genel olarak orta boylu bir ağaç olarak anılan bu bitkinin aslında birçok türü var. Sadece ülkemizde 12 farklı türü olan üvez türleri arasında halk arasında en çok bilinenlerse kuş üvezi, akçaağaç yapraklı üvez ve ak üvez diyebiliriz.

Üvez ağaçlarının hemen herkese çok tanıdık gelen turuncu meyveleri, özellikle kuşlar başta olmak üzere birçok hayvan tarafından tüketiliyor. Hayvanların sindirim sistemleri tarafından sindirilmeyen tohumları bu sayede farklı alanlara yayılarak yeniden üreme şansı buluyor. Hal böyle olunca üvez ağacı, genel olarak doğada “kendi kendine yetişebilen bitkiler” arasında yer alıyor.

Mayıs-haziran aylarında çiçek açan bitkinin meyveleri yaz sonu-sonbahar başı gibi olgunlaşmaya başlıyor ve renkleriyle dikkat çekerek hem hayvanları hem de insanları kendine çekiyor. Ancak halk arasında genel olarak zehirli olduğu söylendiği ve faydaları bilinmediği için üvez tüketimi pek de yaygın değil desek yanlış olmaz.

Peki ama bu ne kadar doğru dersiniz? Buyurunuz, sıra geldi üvezin faydalarına ve zararlarına…

Zararlı derler ama: Üvezin faydaları;Üvez meyveleri parasorbinik asit,malik asit,pectin ve karotensid içeren bir meyvedir.

• Uzun süre devam eden öksürüğün kesilmesine yardımcı oluyor, balgam söktürücü bir etki oluşturuyor.
• Tansiyonu ve kan şekerini düşürücü bir etkide bulunuyor.
• C vitamini bakımından zengin olduğundan bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımları dokunuyor.
• İçinde üvez kullanılarak hazırlanan krem ve sabunların cildi temizlediği, antioksidan etkisi gösterdiği söyleniyor.
• Vücutta oluşan iltihapların daha hızlı bir şekilde iyileşmesini sağlıyor.
• Kadınların regl dönemlerinin çok daha rahat bir şekilde geçmesine destek oluyor.
• İdrar söktürücü bir etki oluşturduğu söyleniyor.
• Vücutta biriken ödemin ve buna bağlı oluşan şişliklerin yok edilmesine yardımcı oluyor.
• Kan yapıcı bir etkisi olduğu da söyleniyor.Karaciğeri hastalıklardan korumaya yardımcıdır.
• Aynı zamanda kabızlık sorunu yaşayanlara çayıyla çare oluyor.

Peki ya “zarar” kısmı ne olacak: Üvezin zararları;Prof.Dr.Resul Gerçekçioğlu üvezin bilinen bir yan etkisiolmadığı açıklamasında bulunmuştur.

Üvez, bildiğiniz gibi genel olarak “O zehirli, yenmez” diye anılan bir meyve. Peki bu bilgi ne kadar doğru?

Öncelikle mutlaka akıllarda bulunması gereken bir noktayı paylaşalım: Üvez, gerçekten de dalından koparıldığı gibi çiğ çiğ yenebilecek bir meyve değil. En azından birçok uzman tarafından bunun önerilmediğinin altını çizelim. Elbette bir minik üvezi yemeniz ölümcül sonuçlara yol açmaz ama içindeki kremamsı, hafif tozlu yapı nedeniyle üvez çiğ çiğ yendiğinde boğulma tehlikesi yaşatabiliyor, bu da tahmin edebileceğiniz gibi hayati bir tehlike yaratabiliyor.

Yine de üvezi hiçbir işlemden geçirmeden yemek isteyenler, dalından kopardıktan sonra en az 4-5 gün bekletiyor, olgunlaştıktan ve rengi iyice kahverengiye dönüşmeye başladıktan sonra yiyor.

Bunun dışında üvezin çiğ çiğ yenmesi durumunda, özellikle hassas bünyeli insanlarda ciddi boyutlarda mide bulantısına, ağrılara ve hatta kusmaya da neden olabiliyor. Bu nedenle üvezi dalından koparıp yemek pek de önerilmiyor.

Elbette güçlü etkileri olduğu için aşırıya kaçmadan tüketmek de büyük önem taşıyor.

Son olarak, kronik, ciddi bir rahatsızlığı bulunanların ve alerjik bir bünyesi olanların da mutlaka kullanmadan önce doktorlarına danışması gerekiyor. Sözün özü, üvez de dahil olmak üzere bilmediğiniz, daha önce tüketmediğiniz hiçbir meyveyi uzmanlara danışmadan yemeyin, aman diyelim.

Kafalar karışmasın: Üvez nasıl tüketilir?

Üvez meyvesini taze taze tüketmenizin pek önerilmediği söyledik ama nasıl kullanabileceğinizden de söz etmeden geçmek olmaz. Üvez kullanmaya karar verirseniz öncelikle yapmanız gereken onu mutlaka ama mutlaka güvenilir aktarlardan ya da doğal ürünler satan online alışveriş sitelerinden temin etmeniz. Kurutulmuş halde meyvelerini ve yapraklarını bulabilirsiniz.

Üvezi çay yapmak için kullanabilirsiniz. Bunun için aktarlardan temin ettiğiniz kurutulmuş üvezden 1 tatlı kaşığı kadar alıp 1 su bardağı kaynatıp kenarda beklettiğiniz suyun içine ilave edin. Bu şekilde yaklaşık 2-3 dakika kadar demleyin ve ardından hemen süzerek taneleri içinden ayırın. Biraz daha ılıdıktan sonra içebilirsiniz. Ancak içtiğinizde boğazınızda ya da vücudunuzun başka bir yerinde şişkinlik, yanma, kaşıntı, mide bulantısı gibi durumlar söz konusu oluyorsa içmeyi hemen bırakmalı, bu şikayetlerinizin devam etmesi durumunda mutlaka doktora danışmalısınız.

Bunun dışında yine aktarlarda ve doğal ürünler bulunan online alışveriş sitelerinde üvez ilaveli reçeller, marmelatlar bulabilir, üvezden faydalanılarak hazırlanmış şuruplar, kremler, hatta sabunlar bulabilirsiniz.